Любча – населены пункт з багатай гісторыяй і культурнай спадчынай. Размешчаны ён на левым беразе ракі Нёман, у 26 км на паўночны ўсход ад Навагрудка, у 49 км ад чыгуначнай станцыі Наваельня на лініі Баранавічы-Ліда. Таму ў вандроўку па Любчы лепш накіравацца на аўтамабілі. Мястэчка ўзгадваецца ўпершыню ў самым пачатку XV стагоддзя. З гэтага часу Любча паспела пабываць ва ўласнасці ў розных шляхетных родаў: Храптовічаў, Гаштольдов, Кішак і Радзівілаў. Апошнімі гаспадарамі Любчы былі прыбалтыйскія дваране Фальц-Фэйны. Пасёлак знаходзіцца побач з Нёманам, на беразе якога, на ўзгорку, размясцілася галоўная яго славутасць – Любчанскі замак.
Любчанскі замак
Каардынаты: 53°45’07.3″N 26°04’07.5″E
Любчанскі замак – гістарычная каштоўнасць і адзін з найважнейшых архітэктурных помнікаў усёй Беларусі. Будаўніцтва замка было пачата ў другой палове 16-га стагоддзя. У 1581 годзе была пабудавана першая каменная вежа, якая адкрывала сабой уезд у замак. Астатнія замкавыя пабудовы ў той час былі драўлянымі. Але ў наступныя дзесяцігоддзі будаўніцтва і бурнае развіццё замка працягнулася і да сярэдзіны 17-га стагоддзя ў склад замка ўваходзіла ўжо чатыры каменныя вежы, пры гэтым іншыя пабудовы замка таксама сталі каменнымі.
Да сённяшняга дня захаваліся дзве вежы, флігель палаца і будынак, у якім раней размяшчалася школа. Замак пацярпеў падчас Першай і Другой Сусветных войнаў, але выстаяў да нашых дзён. У цяперашні час намаганнямі дабрачыннага фонду «Любчанскі замак» у замку вядуцца рэстаўрацыйна-аднаўленчыя працы і пакуль турысты могуць аглядаць яго толькі звонку.
На ўваходзе ў замак знаходзіцца брама пачатку XX стагоддзя. Тут жа ёсць інфармацыйныя стэнды, дзе можна пачытаць кароткую гісторыю замка і даведацца пра іншыя славутасці Навагрудчыны. Далей прамая сцяжынка вядзе да ўязной вежы. Праходзіш праз яе арку – і апынаешся на тэрыторыі комплексу, дзе дзве вежы ужо адноўлены. Побач – будынак былой школы, які знаходзіцца на высокім абрыве, над самым Нёманам. Земляныя валы і равы, якія акружаюць тэрыторыю былога замкавага комплексу, уяўляюць своеасаблівы архітэктурна-археалагічны запаведнік. Тут на малой плошчы захаваліся пабудовы, якія адносяцца да розных эпох: ад замкавай вежы канца 16-га стагоддзя, да адміністрацыйнага корпуса сярэдзіны 20-га стагоддзя.
Гісторыя замка вельмі цікавая, кажуць, тут да гэтага часу жыве сапраўдны цмок. Так гэта ці не, праверце самі, дапаможа вам у гэтым Любчанская ключніца, якая прыадчыніць вам замкавыя таямніцы і нават пачастуе стравамі, прыгатаванымі па старадаўніх любчанскіх рэцэптах. Заказаць анімацыйна-забаўляльную праграму можна па тэлефоне +375298096446
Царква святога Ільі
г. п. Любча, вул. Савецкая, 20. Каардынаты: 53°45 '11.6" N 26°03 '36.8" E
У цэнтры гарадскога пасёлка Любча, на невялікім узвышшы, размясціўся велічны беласнежны храм, асвечаны ў гонар Святога Ільі. Храм, упрыгожаны з бірузовымі купала і залатымі крыжамі, пабудаваны ў форме крыжа. Сустракаюць прыхаджан і гасцей храма каменныя трохарачныя вароты. Дакладная дата пабудовы першага праваслаўнага драўлянага храма ў Любчы невядома, да нашых часоў захавалася толькі інфармацыя, што царква некалькі разоў цярпела ад пажараў. Па гістарычных даных, першы драўляны храм згарэў у 1798 годзе. У 1840 годзе была пабудавана новая драўляная царква ў выглядзе крыжа, якая пазней была капітальна адрамантаваны. А ў 1910-1914 гадах на месцы старой царквы быў пабудаваны з цэглы новы велічны храм у выглядзе крыжа, які да сённяшняга дня з’яўляецца пастаянна дзеючым. Ёсць у храме і свае каштоўнасці. Адна з іх –ікона Маці Божай «Дастойна ёсць (Падліпская)». На месцы яе яўлення пры падтрымцы нашых мецэнатаў і прыхаджан пабудавана капліца. Сама ікона была вывезена з тэрыторыі краіны ў гады Першай сусветнай вайны. Пакланіцца ёй прыязджаюць людзі з розных куткоў Беларусі. Найчасцей гэта жанчыны, якія хочуць выйсці замуж і стаць маці.
Прынёманскія краявіды
Любы з турыстаў, хто пабываў у Любчы, не ўяўляе сваю вандроўку без адпачынку на Нёмане. Найпрыгажэйшая панарама Нёмана адкрываецца ад Любчанскага замка, аднак раю абавязкова прагуляцца па мосце, які звязвае Любчу з другім берагам ракі. Прыемна спыніцца ненадоўга і атрымаць асалоду ад прыгожых краявідаў замка, старажытных пабудоў, павольнай плыні ракі. А яшчэ абавязкова прайдзіцеся па ціхіх вулачках Любчы. Тут можна ўбачыць некалькі будынкаў канца 19-га-пачатку 20-га стагоддзяў, якія ўтвараюць квартал характэрнай гістарычнай забудовы і прадстаўляюць пэўную цікавасць для некаторых турыстаў. Завітайце ў народны гісторыка-краязнаўчы музей Любчанскага краю, які размешчаны ў мясцовай школе. У цяперашні час музей складаецца з васьмі аддзелаў, у якіх налічваецца больш за 1000 экспанатаў, размешчаных на 450 кв. м. Адзін з самых каштоўных – макет Любчанскага замка.
Дом паляўнічага
Ну а калі вас турбуе інфраструктура, то ў Любчы маюцца і аддзяленне банка, і магазіны, і аптэка. А адпачыць і прыемна правесці час турыстаў запрашае паляўнічы комплекс Навагрудскага лясгаса, размешчаны на маляўнічым беразе Нёмана на ўскраіне Любчы. У двухузроўневым драўляным паляўнічым доме ёсць усё неабходнае для пражывання і адпачынку. Велізарная лоджыя і тэраса, 3 утульныя спальныя пакоі, разлічаныя на 9 гасцей, вялікая гасцёўня з камінам і більярдам, сучасная кухня, абсталяваная па апошнім слове тэхнікі і многае іншае. Па жаданні можна арганізаваць рыбную лоўлю на рацэ Нёман і прылеглых старыцах, а таксама на возеры Чарэшля. За грыбамі, ягадамі, лекавымі травамі можа адправіцца ў навакольны лес, вопытныя егеры ў гэтым дапамогуць. А для аматараў фатаграфіі прадуманы асаблівыя маршруты, дзе можна ўбачыць дзікіх жывёл і птушак у натуральным асяроддзі пражывання, на маршрутах абсталяваны спецыяльныя назіральныя вышкі. Звяртацца па тэл. +375-1597-20856, +375-29-6758433 Добры настрой і адпачынак будуць забяспечаны.
